ABD ile şimdi de Zeugma krizi: Türkiye koruyamadığı eserlerin peşine düştü

Birgün de yer alan habere göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı, yıllar önce yurtdışına kaçırılan Zeugma Mozaik Müzesi’nin en değerli parçası olan bin 800 yıllık ‘Çingene Kızı’nın ABD’de bulunan kayıp parçaları için harekete geçti. Maenad Mozaiği olarak da bilinen ve MS 2. yüzyılın sonuna tarihlenen Çingene Kızı’nın kenar bordürleri 2012 yılında ABD’de ortaya çıkmıştı.

Söz konusu eser ABD’nin Ohio Eyaleti’ndeki Bowling Green Devlet Üniversitesi’nin Wolfe Sanat Merkezi’nde sergileniyordu. Durumun ortaya çıkması üzerine üniversite yönetimiyle iletişime geçen Kültür ve Turizm Bakanlığı mozaiklerin Türkiye kökenli olduğunu ispatlayan bilimsel raporlar gönderdi.

Ancak üniversite, bakanlığın raporunu ‘yeterli’ görmedi ve mozaiklerin yurtdışına yasadışı olarak çıkarıldığını ispatlayan doküman sunulmasını istedi. Bakanlık, 4 yıldır üniversite yönetimiyle yapılan görüşmelerden bir netice alınamaması üzerine eserlerin iadesi için konunun UNESCO nezdinde gündeme getirilmesi amacıyla Dışişleri Bakanlığı’ndan talepte bulundu. Şimdi Türkiye ile ABD arasında mini krize yol açan eserin tarihi eser kaçakçılarınca yırtdışına çıkarıldığı sanılıyor.

Nedeni kayıtsızlık

Türkiye’nin yüzlerce tarihi eserinin yurtdışına kaçırılmasında ciddi devlet ihlali ve uygulaması da nedenler arasında gösteriliyor. Türkiye’nin kayıtsız tutumu İstanbul’un UNESCO Dünya Miras Komitesi’nce Dünya Mirası Listesi’nden çıkarılmasına da az daha yol açacaktı. Komite’nin 25 Temmuz-3 Ağustos 2010 tarihinde Brezilya’da yaptığı toplantıda, İstanbul hakkında hazırlanan rapor görüşülmüştü.

Söz konusu dönemde Haliç Metro Köprüsü projesi, 5366 sayılı Kanun doğrultusundaki uygulama, İstanbul Surları restorasyon projeleri, Tarihi Yarımada’ya her gün 75 bin aracın girmesine neden olacak tünel projesi, ahşap yapıların korunamaması gibi nedenlerden ötürü İstanbul’un listedeki durumu tartışma konusu yapılmıştı.

Ayakkabıyla üzerinde gezmişti

İki yıl önce Zeugma Antik Kenti’nde sürdürülen “Muzalar Evi”ndeki kazı çalışmalarında gün yüzüne çıkarılan 3 yeni mozaik AKP’li Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin’in katılımıyla tanıtılmış, tanıtım sırasında Şahin, 2 bin yıllık mozaiklerin üzerinde ayakkabılarıyla dolaşarak poz vermişti.