Tarlada ucuz olan ürün markette ateş pahası

Gübre, mazot gibi birçok kalemde maliyetleri artmasına rağmen üreticinden ucuza alınan ürünler yurttaşlara 5-6 kata varan fiyatlardan satılıyor. Duruma teki gösteren Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, devletin şirket kurup üreticiden ürünleri almasını önerdi.

Birlik merkezinde düzenlenen toplantıda konuşan Bayraktar, ocak ayı üretici market fiyatlarını, tarladan markete fiyat makasını değerlendirerek şu bilgileri verdi: “Bin bir emekle üretilen ürünler, tarlada yok fiyatına satılırken, marketlerde 5-6 kata varan fiyat farkıyla tüketicilerimize ulaşmaktadır. Ocak ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı kuru kayısıda yüzde 398,33 oldu. Kuru kayısından sonra fiyat farkı sırasıyla elmada yüzde 360,95, portakalda yüzde 320,83’yi buldu” Bayraktar, üreticiden tüketiciye artan fiyattan üreticilerinin yararlanamadığının altını çizdi.

Kar yağışının etkisi

Gıda fiyatlarının son yıllarda dünyanın en öncelikli gündem maddelerinden birini oluşturduğunu belirten Bayraktar, aralık ve ocak aylarında şiddetlenen kar yağışlarının üretimde bir takım sorunlara yol açtığını bildirdi. Bayraktar, “hava sıcaklıklarının normallerin altında gerçekleşmesi ve ülke genelinde kar yağışlarının fazla olması yurdun pek çok yerinde üreticinin tarlasına girememesine, ürünlerin kar altında kalmasına sebep oldu. Kar yağışı nedeniyle yolların kapanması, büyükşehirlere ürün sevkiyatında hem kesintilere neden oldu hem de taşıma maliyetlerini artırdı” dedi.

Fiyat değişimlerinin nedenleri

Bayraktar, üreticide fiyatı artan ürünlere bakıldığında, en fazla fiyat artışının kabak, mandalina, sivri biber ve yeşil soğanda görüldüğünü belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:

“Kabak, sivri biber ve yeşil soğanda içinde bulunduğumuz dönem itibarıyla arz örtü altından sağlanmaktadır. Bu ürünlerde hasat edilen ürün miktarındaki azalmaya bağlı olarak fiyatlarda artış yaşanmıştır. Mandalinada ise hasadın sonuna yaklaşılmasının yanı sıra arzın depolardan sağlanmaya başlaması fiyatlarda artışa yol açmıştır.”

Makas nasıl kapanır?

Bayraktar’ın üretici-market fiyat farkının azalması için önerileri şöyle:
»Üretici-tüketici arasındaki uzun zincirin tüm halkaları gözetim altında tutulmalı.
»Nakliye, ambalajlama ve depolama maliyetleri desteklenmeli.
»Pazarlama kanallarının sayısı azaltılmalı, disipline edilmelidir.
»Kooperatifler ve üretici birlikleri mali ve idari yönden güçlendirilmeli, fonksiyonel hale getirilmelidir.
»Tüketici örgütleri güçlendirilmeli.
»Üretim planlaması yapılmal.
»Yapısal sorunlar çözülerek, girdi fiyatları makul seviyelere çekilerek üretim maliyetleri düşürülmeli, verimli üretimle üretici gelirleri artırılmalı.

Devlet şirket kursun

Üretici örgütlerinin pazardaki payının gelişmiş ülkelerde yüzde 95’lere kadar ulaştığına işaret eden Bayraktar, “Örgüt, üreticiden malı alıyor, ambalajlıyor, paketliyor sadece iç piyasaya değil dünya piyasalarına ihraç ediyor. Planlamayı da yapıyor. Pazarlama sorunu da yok ve üretimi sürdürülebilir kılıyor. Türkiye’de niye üretimi sürdürülebilir kılamıyoruz? Planlama yok, üretici örgütleri güçlü değil. Devletin bu alanda şirketleşmesi söz konusu değil. Üretici örgütlerini içine alan bir şirket modeli de şuan bulunmuyor. Planlama olmadığı için arz ve talebin dengesi zaman zaman bozuluyor. Bir bakıyorsunuz ürün para etmiyor, bir bakıyorsunuz ertesi yıl ürün para ediyor. Bu sürdürülebilir bir durum değildir. Ülkenin gıda güvencesini tehlikeye atar. Bunun için biz hep uyarılarımızı yapıyoruz. Bir an evvel tedbirlerin alınması, hem üretici hem tüketicimiz hem de gıda güvencemiz açısından çok önemlidir” dedi ve devletin bu alanda şirketleşmesi gerektiğini savundu.