Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) uygulamasında kapsamlı bir düzenlemeye giderek erken emeklilikte köklü bir dönüşüm başlattı. Mayıs 2025 itibarıyla yürürlüğe giren yeni sistemle birlikte, yalnızca sahada birebir riskli koşullarda çalışan personel yıpranma hakkından yararlanabilecek.
Fiili hizmet süresi zammı olarak bilinen ve çalışanların tehlikeli koşullar altında görev yapmaları halinde erken emekliliğe imkan tanıyan sistemde, yıllardır süregelen geniş kapsamlı uygulamaya son verildi. SGK, güncellenmiş meslek kodu listesi ile birlikte riskli olmayan görevleri sistem dışına alırken, erken emeklilik hakkı sadece “doğrudan fiziksel veya psikolojik risk taşıyan işler” ile sınırlandırıldı.
Yıpranma Hakkında Yeni Kriter: Tehlike Gerçekten Var mı?
Daha önce aynı sektörde yer almak bile FHSZ kapsamına girmek için yeterliyken, artık bu uygulama sahada aktif çalışan ve doğrudan riske maruz kalan personelle sınırlandırılıyor. SGK’nın yeni yaklaşımına göre; büroda, idari pozisyonlarda ya da destek görevlerde bulunan kişiler, tehlikeli sektörlerde dahi çalışıyor olsa yıpranma hakkından mahrum kalacak.
Örneğin; madencilik sektöründe sadece yer altı galerilerde çalışan işçiler bu hakka sahip olacak. Aynı sektördeki mühendisler, ofis çalışanları ya da denetçiler bu kapsamın dışında bırakıldı. Aynı şekilde sağlık, güvenlik ve ağır sanayi gibi riskli kabul edilen alanlarda da yalnızca sahada aktif görev yapanlar bu haktan yararlanabilecek.
Sistem Dışı Kalan Meslekler Açıklandı
SGK, yeni düzenlemeyle birlikte artık fiili hizmet süresi zammından yararlanamayacak meslek gruplarını da duyurdu. Liste, toplumda sıkça rastlanan birçok mesleği kapsıyor:
Belediye başkanları
Muhasebeciler
Spor kulübü yöneticileri
Sekreterler
Bekçiler
Aşçılar
Danışmanlar
Uluslararası ticaret uzmanları
Çaycılar
Hizmetliler
Bar çalışanları
Balık toptancıları
Bu görevlerin doğrudan tehlike içermediği gerekçesiyle, yıpranma indirimi artık bu meslekler için uygulanmayacak.
Erken Emeklilik Hakkı Devam Eden Meslekler
Buna karşılık, SGK’nın riskli meslekler listesinde yer alarak yıpranma hakkı devam eden meslekler şunlar:
Yer altı maden işçileri
Asit ve cıva üretiminde görevli çalışanlar
Demir-çelik sektöründe fiziksel üretimde bulunanlar
Sağlık personelleri (doktor, hemşire, ebe, teknisyen vb.)
Polis, jandarma, MİT, sahil güvenlik mensupları
Gazeteciler ve TRT çalışanları
Cezaevi infaz koruma memurları
İtfaiyeciler
Türk Silahlı Kuvvetleri personeli
Bu meslek grupları, görevlerinin hem fiziksel hem de psikolojik açıdan yüksek risk içermesi nedeniyle erken emeklilik avantajından yararlanmaya devam edecek.
Meslek Kodu Kritik Hale Geldi: Hatalı Bildirime SGK Uyarısı
SGK, yeni sistemin sağlıklı işleyebilmesi için meslek kodu bildirimlerinin artık hayati önemde olduğunu vurguladı. İşverenlerin, çalışanlarının görev tanımlarını doğru şekilde kodlamaması durumunda, yıpranma hakkı otomatik olarak devre dışı bırakılacak.
Örneğin; sahada görev yapan bir itfaiyecinin SGK sistemine “şoför” olarak bildirilmesi halinde, kişi yıpranma süresi zammından yararlanamayacak. Ancak bu tür hatalı kayıtların fark edilmesi halinde işverenler düzeltme talebinde bulunabilecek. SGK, sunulan belgeleri inceledikten sonra uygun olan çalışanlara hakkını iade edebilecek.
Yeni Sistem Mayıs 2025 İtibarıyla Yürürlükte
SGK, fiili hizmet süresi zammına ilişkin yeni düzenlemeyi Nisan ayı hizmet bildirimlerinin işlendiği Mayıs 2025 itibarıyla yürürlüğe koydu. Bu tarihten sonra yapılacak tüm bildirimler, güncellenmiş meslek kodu sistemi üzerinden kontrol edilecek. Sistemde uyuşmazlık tespit edilirse, bildirim geçersiz sayılacak ve erken emeklilik hakkı doğmayacak.
Milyonlarca Çalışanı İlgilendiriyor
Yeni düzenleme, 47-51 yaş aralığında olup erken emeklilik planlayan yüz binlerce kamu ve özel sektör çalışanını yakından ilgilendiriyor. SGK’nın bu adımıyla birlikte, erken emeklilik planlarını yeniden gözden geçirmek ve meslek kodu kayıtlarını dikkatle kontrol etmek kaçınılmaz hale geldi.
