CHP'li Zeynel Emre: Türkiye hızla yaşlanıyor!

Yaşlılığın, yaşlı bireyin yaşamını tümden etkilediği gibi yakın çevresinden başlayıp toplumsal yaşamın içindeki aktörleri ve yapıları da değiştirdiğini kaydeden Emre, yaşlı ekonomisi (gümüş ekonomi), aktif ve yerinde yaşlılık, yaşlı dostu kentler, yaşlı bakımı ve yaşlı istihdamı üzerinde çalışmalar yürütülmesi gerektiğini ifade ederek, konuyla ilgili Meclis’te araştırma komisyonu kurulmasını istedi.

CHP’li Emre, TBMM Başkanlığına verdiği araştırma önergesinde; Dünya ve Türkiye nüfusu içindeki yaşlı nüfusa ilişkin istatistiki bilgiler paylaştı. Uzayan ömür ve düşen doğurganlık sonucu toplam nüfus içinde genç yaşlardaki nüfusun payının azaldığı ve yaşlı nüfusun payının görece arttığı kaydedilen önergede, 2017 yılında 962 milyon olan dünya nüfusunun içindeki yaşlı nüfusun, 2050’de 2,1 milyara ulaşarak ikiye katlayacağının tahmin edildiği belirtildi. Türkiye’nin, yaşlı nüfus oranına göre dünyada 66. sırada olduğuna dikkat çekilen önergede, şu bilgilere yer verildi:

Türkiye’ye hızla yaşlanıyor

“-Türkiye’de 65 yaş ve üstü nüfus, son beş yılda %21,9 artarak 2019 yılında 7 milyon 550 bin 727 kişi olmuştur. Toplam nüfus içindeki oranı 2019 yılında %9’a yükselmiştir. Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus oranının 2023 yılında yüzde 10,2, 2030 yılında yüzde 12,9, 2040 yılında yüzde 16,3, 2060 yılında yüzde 22,6 ve 2080 yılında yüzde 25,6 olacağı tahmin edilmektedir.

-Türkiye’deki yaşlıların yüzde 18,2’si evde tek başına, diğer bir ifadeyle 5 yaşlıdan 1’i tek başına yaşamaktadır. Çalışma çağındaki 100 kişiye düşen yaşlı bağımlılık oranı 2019 yılında yüzde 13,4'e yükselmiştir. Nüfus projeksiyonlarına göre, yaşlı bağımlılık oranının 2023 yılında yüzde 15,2, 2030 yılında yüzde 19,6, 2040 yılında yüzde 25,3, 2060 yılında yüzde 37,5 ve 2080 yılında yüzde 43,6 olacağı tahmin edilmektedir.

-Türkiye’de 65 yaş üstü nüfusun yoksulluk oranı yüzde 17’dir. 65 yaşından sonra yaşam yıl beklentilerine baktığımızda, Türkiye’de kadınların 65 yaşından sonra yaşam yıl beklentisi 19 iken İngiltere’de ve Almanya’da 21, İtalya’da 22, İspanya ve Fransa’da 23 yıldan fazladır. Erkekler için ise Türkiye’de 16, Amerika, İngiltere ve Almanya’da 18’den fazla, İtalya, İspanya ve Fransa’da ise 19 yıldan fazladır. Türkiye’de 65 yaş üstü nüfusun yaşam beklentisinin Covid-19 ile mücadele eden ülkelere göre daha düşük olmasının en önemli nedeni yoksulluktur. Yoksulluk oranının diğer ülkelere göre yüksek olduğu ülkemizde, 65 yaş üstü nüfusun önemli bir kısmı geçinebilmek için çalışmak zorunda kalmaktadır. 65 yaş ve üstü nüfus içerisinde çalışanların oranı 2019 yılında yüzde 11,6’ya yükselmiştir. 65 yaş ve üstü çalışanların kayıt dışı çalıştırılma oranı %92’dir.”

Vakit geçirmeksizin çalışmalar başlatılmalı

CHP’li Emre, nüfusun yaşlanmasına ilişkin gelişmiş ülkelerin çeşitli çalışmalar yürüttüğünü vurgulayarak, Türkiye’nin de vakit geçirmeksizin çalışmalara başlaması gerektiğini kaydetti. “Ülkemiz nüfusunun içinde 65 yaş üstü vatandaşlarımızın sayısı rakamlarla da ortaya konulduğu üzere her geçen yıl artmakta olup, kaçınılmaz sosyo-ekonomik sonuçları olacak bu gelişmeye ilişkin zamanında tedbir alınması gerekmektedir. Öncelikle yaşlılıkla ilgili toplumumuzda var olan olumsuz algının üzerine gidilmeli ve yaşlıyı emanet gibi gören, merhamet duyan, ekonomiye yük getiren bakış açısı değiştirilerek, yaşlılık; tecrübenin sağladığı zenginlik ve bilgelik olarak görülmelidir. Hayır işi temelli bakış açısından hak temelli bakış açısına geçilmelidir. Yaşamın doğal bir evresi olan yaşlılık, yaşlı bireyin yaşamını tümden etkilerken yakın çevresinden başlayıp toplumsal yaşamın içindeki aktörleri ve yapıları değiştirmektedir” diyen Emre, yaşlı ekonomisi (gümüş ekonomi), aktif ve yerinde yaşlılık, yaşlı dostu kentler, yaşlı bakımı ve yaşlı istihdamı konularının öncelikler arasında yer aldığını belirtti.

Araştırma komisyonu talebi

Önergesinde somut önerilere de yer veren CHP’li Emre, Anayasanın 2. ve 5’inci maddelerindeki ‘sosyal hukuk devleti’ ile 10’uncu maddesindeki ‘Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.’ hükmünü anımsatarak, yaşlı nüfusun karşı karşıya kaldığı sorunlara makro bakış açısıyla çözümlerin geliştirilmesi; yaşlıların toplumsal hayatta aktif olması ve kuşaklararası bağ korunarak, yaşlıların bilgi ve tecrübelerinin yeni kuşaklara aktarımının sağlanmasına yönelik yapılacakların belirlenmesi için Meclis araştırması açılmasını istedi.