Bakanlık, Genç Çiftçi Projesi kapsamında hastalıklı hayvanlar dağıtmış

Sayıştay raporuna göre; geçtiğimiz yıllarda kentlerden köylere dönüşü hızlandırmak amacıyla başlatılan Genç Çiftçi Projesi kapsamında çeşitli illerde dağıtılan hayvanlardan bazılarında hastalık çıktı. Elazığ'da dağıtılan koyun ve keçilerde veba hastalığına rastlandığı rapora yansıdı. Ağrı, Tunceli, Malatya, Erzurum, Kars gibi illerde dağıtılan hayvanlarda sığır brusellozu, veba, şap hastalıklarına rastlandığı belirtildi.

Sözcü'den Evren Demirbaş'ın haberine göre, “Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü/Hayvan Sağlığı ve Karantina Şube Müdürlüğünden alınan verilere göre genç çiftçilere teslim edilen hayvanlarda bazı hastalıklar tespit edilmiştir” denilen raporda hayvanların sayısına ilişkin ise hiçbir bilgi yer almadı. Raporda hastalığın türleri ve tespit edildiği iller ise şöyle sıralandı:

Adıyaman, Afyonkarahisar, Kastamonu, Kırşehir, Aydın, Bartın, Çankırı, Hatay, Ordu, Yozgat; Sığır Tüberkülozu

Ağrı, Erzurum, Kars, Kırıkkale, Samsun, Tokat, Tunceli; Sığır Brusellozu Aksaray, Kars; Koyun Keçi Brusellozu

Amasya, Kastamonu, Antalya, Bilecik, Bursa, Denizli, İzmir, Ordu, Sinop, Uşak, Yozgat, Zonguldak, Elazığ, Tokat; Koyun Keçi Vebası

Eskişehir, Kütahya, Antalya, Kütahya, Malatya, Manisa, Sinop, Balıkesir, Trabzon, Tunceli, Giresun; Şap

Ordu, Isparta; Koyun Keçi Çiçeği

Şikâyetler gelmiş

Bakanlık olayı ilişkin Sayıştay'a sunduğu cevapta ise kendilerine bu yönde şikâyetler ve duyumlar geldiğini, gereğinin yapılması için ilgili kurumlara bildirimler yapıldığını ifade ederken, olayın devamına ilişkin herhangi bir takip yapılıp yapılmadığını dile getirmedi. Bakanlık cevabında şu ifadelere yer verdi:

“TİGEM tarafından temin edilen hayvanların bir kısmının damızlık özelliği olmadığı, bir kısmının şartnamede belirtilen ırklar olmadığı, bir kısmının ise sağlık şartlarını taşımadığı bildirilmektedir.

2016-2018 yılları arasında uygulanan Genç Çiftçi Projelerinde, ilgili yıllarda çıkartılmış olan Tebliğ gereği, büyükbaş ve küçükbaş hayvanların temin ve teslimi görevi Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Bunun yanı sıra, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile Tarım Reformu Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokol gereği temin edilecek hayvanların teknik ve sağlık şartları ve teslim takvimi açık bir şekilde belirtilmiştir. Söz konusu temin edilecek hayvan sayısının fazla olması sebebiyle, protokolde belirtilmiş olan son teslim tarihinde uzatmalar yapılmış olsa da, hayvanların sağlık ve teknik şartlarında herhangi bir değişiklik Tarım Reformu Genel Müdürlüğünce yapılmamıştır.

Proje kapsamında dağıtımı yapılan bazı hayvanların damızlık özelliklerinin olmadığı (döl tutmama, kötü huy, ırk özellikleri) veya sağlık şartlarının kötü durumda olduğu gerekçesiyle tarafımıza gelen dilekçe ve talepler TİGEM'e gereği için bildirilmiştir. İlgili hak sahiplerine de gerek gördükleri takdirde projenin sürdürülebilirliği için hayvan değişimine müsaade edilmiştir. Ayrıca, sahadan tarafımıza iletilmiş olan bazı hayvanların teknik ve sağlık şartları taşımadığı duyumları neticesinde projenin uygulanmış olduğu 81 İl Müdürlüğüne defalarca mevzuat hükümlerince işlem yapılması konusunda uyarılar yapılmış, gerekli titizliğin sağlanması hususunun talimatlandırıldığı ifade edilmiştir.”

Raporda, hayvanların değiştirilip değiştirilmediği bilgisi yer almadı

Sayıştay raporda, “Bu çerçevede sözleşmeye aykırılığı tespit edilen hayvanlarla ilgili Bakanlık tarafından gerekli incelemelerin başlatılarak sözleşme hükümlerinin uygulanmasının sağlanması gerektiği değerlendirilmektedir” ifadelerine yer verirken, konunun daha sonraki denetimlerde de değerlendirileceğini belirtti. Ancak hastalıklı hayvanların değiştirilmesi noktasında kurumun sorumluluğunun olduğu belirtilen raporda bu hayvanların değiştirilip değiştirilmediği bilgisi yer almadı.