3 maddelik mutabakatın 6 maddelik sonucu: Zirveden ‘zafer’ değil hezimet çıktı

BirGün Gazetesin'de yer alan habere göre İktidar kanadı, yandaşlar ve havuz medyası Moskova’daki İdlib Zirvesi’nde çıkan sonucu “zafer” olarak sunmaya çalışsa da 3 maddelik mutabakat Erdoğan rejimi açısından kelimenin tam manasıyla bir hezimet. Baş başa ve heyetler arası temaslarla toplam 5 saat 40 dakika süren görüşmeler sonrasında iki ülke Dışişleri Bakanı Lavrov ve Çavuşoğlu tarafından açıklanan protokol “kırılgan” bir ateşkesi sağlasa da Rusya-Suriye yönetimi birçok maddeyi Ankara’ya kabul ettirerek anlaşmanın mutlak kazananı oldu.

MADDELERDE NE VAR?

Sergey Lavrov’un Rusça, sonra Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Türkçe olarak kamuoyuna açıkladığı mutabakatın akıbeti de daha önce defalarca ilan edilen ancak çiğnenen önceki mutabakatlardan farklı olmayacak.Soçi Mutabakatı’na ek olarak imzalanan üç maddelik protokol metninde şu ifadeler yer aldı:

1) Kısmi ateşkes: İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi’ndeki temas hattı boyunca tüm askeri faaliyetler 6 Mart 2020 saat 00:01’den itibaren durdurulacaktır.

2) Ortak devriye: Türk ve Rus devriyeleri, 15 Mart’ta M4 Karayolu’nun Trumba’dan (Serakib’in batısı) Ain Al Havr’a kadar olan kesimi boyunca başlatılacaktır.

3) Güvenli koridor: M4 Karayolu’nun kuzeyinde 6 km ve güneyinde 6 km derinliğinde bir güvenli koridor tesis edilecek. 7 gün içinde esasları kararlaştırılacak.

ASLINDA NE OLDU, MADDELERDE NE YOK?

Protokolde eyer almayan maddelere gelecek olursak…

1) Suriye ordusu Soçi mutabakatı sınırlarına dönmeyecek:

Erdoğan ve Saray iktidarının “Rejim güçleri 1 Mart’a kadar Soçi Mutabakatı sınırlarına dönmezse operasyon başlatacağız” şeklindeki tehditleri boşa düştü. Suriye ordusunun kasım ayından bu yana süren operasyonlarla elde ettiği bölgelerde kalması kabullenilmiş oldu. Ankara, Halep’i Şam’a bağlayan can alıcı önemdeki M5 karayolunun yanı sıra 8’den fazla TSK gözlem noktasının bulunduğu alanların Suriye’nin kontrolüne geçmesine onay verdi.

2) Rusya-Suriye tek kurşun atmadan M4 yolunu güvenceye aldı:

Rusya ve Suriye tek kurşun atmadan, çatışmaya girmeden ülkenin iki büyük kenti olan Halep ve Lazkiye’yi birbirine bağlayan stratejik önemdeki M4 karayolunu güvenceye aldı. M4 karayolunun kuzeyinde 6 kilometre ve güneyinde 6 kilometre derinliğinde güvenli koridor tesis edilecek. Ayrıca karayolun belli bölgelerinde ortak devriye uygulaması getiriliyor.

3) Operasyonlar durmayacak:

İdlib’te silahlar susmayacak. Moskova-Şam’ın İdlib’teki operasyonları durmayacak. Ateşkes kararı eski adı El Nusra olan Heyet Tahrir Şam (HTŞ) gibi Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin de terör örgütleri listesinde yer alan radikal İslamcı cihatçı örgütleri kapsamıyor. İki ülke “terörizmin tüm tezahürleriyle mücadele” ile Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi tarafından “terörist” olarak tanımlanan tüm grupların ortadan kaldırılması yönündeki kararlılıklarını yineledi.

4) Rejim gitti, Suriye’nin egemenliğine saygı geldi:

Her iki ülke de mutabakatlara uyacaklarını, Suriye’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne kuvvetli taahhütlerini yinelediklerini vurguladı. Suriye ihtilafının askeri çözümünün olamayacağı ve ihtilafın yalnızca Suriyelilerin öncülüğünde ve sahipliğinde, BM’nin kolaylaştırıcılığında, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararıyla uyumlu siyasi süreç yoluyla sona erdirilebileceğinin altı çizildi.

5) Soçi Mutabakatı fiilen ihlal edildi:

Türkiye ve Rusya bugüne kadar onlarca mutabakat ve ateşkes kararı imzaladı. Ancak bu mutabakatlar her seferinde ihlal edildi. Moskova’daki zirvede de Türkiye ve Rusya 4 Mayıs 2017 ve 17 Eylül 2018 tarihli Soçi mutabakatlarına uyacaklarını bir kez daha deklare etti. Ancak bu mutabakatın da daha öncekiler gibi kısa sürede ihlal edileceği ortada. Sahadaki gelişmeler mutabakat zırhını deliyor.

6) ‘Tampon/güvenli bölge’ metne girmedi

Suriye birliklerinin radikal İslamcı grupların elinden aldığı yerlerden çıkararak İdlib’te 30 kilometre derinliğinde bir güvenli bölge oluşturulmasını amaçlayan Ankara bu istediğini de elde edemedi. Bunun yerine cihatçıların kontrolündeki bölgenin içinden geçen stratejik önemdeki M4 karayolu için koridor oluşturulmasını kabul etti.