2016 yılı hak ihlalleri ile geçti

Birgün’den Çağlar Ballıktaş’ın haberine göre, İnsan Haklar Derneği (İHD) ve Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (TİHV) 2016 yılı insan hakkı ihlalleri raporunda, ülkede 1980 darbesinden daha kötü koşulların olduğu vurgulandı.

İHD Başkanı Öztürk Türkdoğan’ın açıkladığı 2016 yılının insan hakkı ihlali raporuna göre, yaşanan hak ihlalleri ana başlıkları ile şöyle:

“Yaşam hakkı ihlalleri

15 Temmuz’da gerçekleştirilen darbe teşebbüsünde, darbeciler tarafından 246 kişi öldürüldü, 2 bin 146 kişi yaralandı. Darbenin bastırılması sırasında yapılan müdahalede ise 24 asker öldürüldü. Kolluk güçlerinin yargısız infazı, dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle veya rastgele ateş açması sonucu 341 kişi yaşamını yitirdi, 396 kişi ise yaralandı. 2016 yılının ilk 9 ayında silahlı çatışmalar nedeniyle 406’sı asker, polis, korucu, 605’i militan, 29’u sivil olmak üzere toplam bin 40 kişi yaşamını yitirdi. Bu dönemde bin 65’i asker, polis ve korucu, 17’si silahlı militan ve 75’i sivil kişi yaralandı.

Faili meçhul cinayet sonucu 25 kişi yaşamını yitirdi.

Yasa dışı silahlı örgütlerin ve özellikle IŞİD’in canlı bombaları tarafından yapılan intihar saldırıları sonucu, 184 kişi yaşamını yitirip 633 kişi ise yaralandı.

İş kazaları 1 Aralık 2016’e kadar İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclis’inin verilerine göre en az bin 816 işçi yaşamını yitirdi.

Bin 622 kişi sadece gözaltında ve gözaltı yerleri dışında işkence gördü.”

Kürt Sorunu

“Sokağa çıkma yasaklarının başladığı 16 Ağustos 2015’ten 16 Ağustos 2016 tarihine kadar geçen süre içerisinde Diyarbakır’da 61, Mardin 18, Şırnak 13 ve Hakkari 11 kez olmak üzere Muş, Batman ve Bingöl 2, Elazığ ve Tunceli bir toplam 9 il ve en az 35 ilçede, resmi olarak tespit edilebilen en az 111 süresiz ve gün boyu sokağa çıkma yasağı ilanı gerçekleşti. Bu yasaklar nedeniyle 2014 nüfus sayımına göre ilgili ilçelerde yaşadığı bilinen en az 1 milyon 671 bin kişinin en temel yaşam ve sağlık hakları ihlâl edildi. En az 202 sivilin ise ev sınırları ve kapalı alanlar içerisinde yaşamlarını yitirdi. 321 sivilin 16 Ağustos 2015 ile 16 Ağustos 2016 tarihleri arasında sadece resmi sokağa çıkma yasağı ilan edilmiş zaman dilimleri içerisinde, bu kapsamdaki bölgelerde yaşamlarını yitirdi. 500 bin insan zorla yerinden edilerek göçe zorlandı.

HDP, DBP ve HDK’ye yönelik operasyonlardan yaklaşık 15 bin kişi gözaltına alındı, 5 bin 600 kişi ise tutuklandı.

HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile birlikte 10 milletvekili ve 50 belediye eş başkanı tutuklandı.”

Düşünce inanç ve ifade özgürlüğü

“Erişime engellenen site sayısı, 5 Aralık tarihi itibariyle 116 bin 126 oldu. OHAL ile birlikte 5 haber ajansı, 28 televizyon, 34 radyo, 62 gazete, 19 dergi, 29 yayınevi olmak üzere toplamda 177 basın yayın ve medya kuruluşu kapatıldı.

Kürt sorunu ile ilgili en fazla haber ve yorumlara yer veren Özgür Gündem ve tek Kürtçe gazete olan Azadiye Welat gazeteleri kapatıldı. Cumhuriyet Gazetesi üzerinde büyük bir baskı oluşturularak 10 gazetecisi tutuklandı, Hayat TV kapatıldı.”

Darbe teşebbüsü ve OHAL

“Darbe teşebbüsünde bulunanlar 246 sivil insanın ölümüne ve 2 binden fazlasının ise yaralanmalarına sebep oldu. 15 Temmuz Darbe Teşebbüsü sonrasında çıkarılan KHK’lerle 100 binden fazla kamu görevlisi açığa alındı. 80 bine yakın kamu görevlisi ihraç edildi. HSYK kararı ile 3 bin 698 hakim ve savcı meslekten çıkarıldı.

15 Temmuz ile 10 Kasım döneminde, 90 binden fazla insan gözaltına alındı.36 binden fazla insan tutuklandı. Tutuklananlar arasında 2 bin 500’den fazla hakim ve savcı, 6 bin 500’den fazla askeri şahıs ve 7 binden fazla polis var. OHAL döneminde 100’den fazla gazeteci ve yazar tutuklandı. Şu anda en az 146 gazeteci ve yazar tutuklu bulunuyor. Bin 61 anaokulu, orta öğrenim kurumu ve lise, 15 özel üniversite,113 öğrenci yurdu ve pansiyon kapatıldı.

35 sağlık merkezi, yaklaşık 1600’den fazla dernek ve vakıf, 19 sendika kapatıldı. Gözaltı süresi 30 güne kadar artırıldı. En az 80 bin kişinin pasaportu iptal edildi.”

Cezaevleri

“Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’na geçici 32’nci Madde eklenerek, adli suçluların büyük çoğunluğunun yararlanacağı şekilde şartla salıverme süresi üçte ikiden ikide bire indirildi ve cezalarının son 1 yılı kalanların yararlanacağı denetimli serbestlikle ilgili düzenlemedeki süre, cezalarının son 2 yılı kalanlar biçiminde, genişletilerek adeta “örtülü OHAL affı” çıkarıldı. Tahminen 40 bine yakın kişi tahliye oldu.

1 Kasım itibariyle cezaevlerinde toplam 197 bin 297 tutuklu, hükümlü ve hüküm özlü kişi bulunuyor. AKP iktidara geldiğinde ise bu sayı 59 bin 429 idi.”

Toplantı ve gösteri özgürlüğü

“Kolluk güçlerinin toplantı ve gösterilere yönelik müdahaleler sonucu yaklaşık bin 500 kişi yaralandı. 352 toplantı ve gösteriye müdahale edildi.”