Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Ankara'da düzenlenen "Türkiye-Suriye JETCO Kurucu Protokolü İmza Töreni"nde, iki ülke arasında Serbest Ticaret Anlaşması'nın yerine çok daha kapsamlı JETCO anlaşması'yla ekonomik iş birliği çalışmalarının hızlanacağını belirterek "Tüm kurumlarımızla birlikte Suriye'nin istikrarını zedelemeye çalışan adımlar karşısında Suriye hükümetiyle birlikte çalışıyoruz" dedi.
“Türkiye ile Suriye arasında imzalanmış olan ama 2011'den sonra fiilen işlemeyen Serbest Ticaret Anlaşması’nın yerine çok daha kapsamlı bir ekonomik ortaklık anlaşması için müzakere konusunda önerilerimizi yaptık. Bundan sonra ekonomik iş birliği çalışmalarımız, bu JETCO Anlaşması temelinde hızlanacak” dedi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Ankara'da "Türkiye-Suriye JETCO Kurucu Protokolü İmza Töreni"ne katıldı. Bolat, resmi sosyal medya hesabı üzerinden konuya ilişkin bir paylaşım yaparak, "Bugün, Suriye Ekonomi ve Sanayi Bakanı Sayın Nidal Eş-Şa’ar ile gerçekleştirdiğimiz mühim görüşmede, iki kardeş ülke arasındaki ekonomik ve ticari münasebetlerin derinleştirilmesi, müşterek kalkınma ülküsü etrafında yeni iş birliği sahalarının ihdası ve karşılıklı menfaatlerimizin temini hususunda kapsamlı istişarelerde bulunduk" dedi. Bolat, paylaşımında şu ifadeleri kullandı:
"Heyetlerarası görüşmelerde; ikili ticaret hacminden yatırımlara, Suriye’nin yeniden imarından lojistik altyapı projelerine kadar uzanan geniş bir mecrada iş birliği imkanlarını etraflıca müzakere ettik. Görüşmelerin akabinde, 'Türkiye-Suriye Ekonomi ve Ticaret Ortak Komitesi (ETOK) Kurulmasına Dair Protokol' ile 'İdari Gelişim ve Yönetişim Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı'nı imzaladık. Yarın ise İstanbul’da, 'Türkiye-Suriye İş Konseyi'nin tesisine dair protokolün imzalanması hususunda Sayın Eş-Şa’ar ile ittifak etmiş bulunuyoruz.
Türkiye ile Suriye arasındaki kadim bağlara, müşterek tarih ve kültüre, aynı zamanda karşılıklı menfaatlere bağlı olarak yeniden ihya ve inşa edilmekte olan bu iktisadi iş birlikleri; yalnızca iki ülke için değil, bütün bölgemiz için Allah’ın izniyle barış, istikrar, kalkınma ve bereket temin edecektir."
Bolat, JETCO Kurucu Protokolü İmza Töreni'nde yaptığı konuşmasında da “Tüm kurumlarımızla birlikte Suriye'nin istikrarını zedelemeye çalışan adımlar karşısında Suriye hükümetiyle birlikte çalışıyoruz” diyerek ayrıca şunları söyledi:
“Suriye ile yeni dönemde de ekonomik ilişkilerimizde de olumlu bir hava esmektedir”
“Bu çerçevede güçlü ve dirençli bir Suriye yönetiminin ve ekonomisinin başta Suriye halkı olmak üzere bölgenin istikrarına katkı vereceğine inancımız tamdır. Bu bakımdan Suriyeli mevkidaşımın gerçekleştirmiş olduğu bu ziyaret, saygıdeğer Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet El Şara’nın liderlik ettiği ülkelerimiz ve bölgelerimiz için güçlendirilmiş bir ekonomik ortaklık vizyonuna yönelik de çok önemli bir işaret fişeğidir.
Suriye ile yeni dönemde de ekonomik ilişkilerimizde de olumlu bir hava esmektedir. 2024 yılında, toplam ticaretimiz 2,6 milyar dolardı; bu yıl, il 7 ayda 1,49 milyar dolar karşılıklı ticaret hacmine ulaştık. Suriyeli iş adamlarının, iş kadınlarının, Türkiye'yle olan ticarete gösterdikleri teveccüh nedeniyle hem kendilerine hem de Suriyeli mevkidaşıma ve bakanlık yetkililerine özellikle teşekkür etmek istiyorum.
Ülkemiz ile Suriye ekonomisinin bütünleşmesini hedefleyen bölgemiz için referans olacak, yeni nesil bir kapsamlı ekonomik ortaklık anlaşması tesis edilmesi konusunda kendilerine teklifte bulunduk. Daha önce Türkiye ile Suriye arasında imzalanmış olan ama 2011'den sonra fiilen işlemeyen Serbest Ticaret Anlaşması’nın yerine çok daha kapsamlı bir ekonomik ortaklık anlaşması için müzakere konusunda önerilerimizi yaptık. Bu doğrultuda biraz sonra misafir bakan kardeşimle birlikte, JETCO denilen Ekonomi ve Ticaret Ortaklık Anlaşması’nı imzalayacağız. Bundan sonra ekonomik iş birliği çalışmalarımız, bu JETCO Anlaşması temelinde hızlanacak.
Ayrıca her iki kardeş ülkenin ulaştırma bakanları arasında 28 Haziran'da İstanbul'da imzalanan, ikili ve transit geçişlerin önünü açan uluslararası karayolu taşımacılığı alanındaki anlaşma da karşılıklı ekonomik ilişkilerimizi hızlandıracak. Böylece Suriye'ye taşımacılarımız daha hızlı ve ucuz alternatif yollarla kavuşacak, lojistik ağlarımız genişleyecek. Aynı şey Suriyeli taşımacılar için de Türkiye ve Körfez arasındaki ticarette gerçekleşecek.
“Türkiye'nin kamu özel ortaklığı ve yap-işlet-devret tecrübelerini de kardeşlerimizle paylaşmak istiyoruz”
Diğer taraftan, yine Suriyeli mevkidaşım ile biraz sonra iki ülkenin kamu kurumları arasında idari gelişim ve yönetim alanında iş birliğine ilişkin de bir mutabakat zaptı imzalayacağız. Böylece Suriye'nin ticaret, gümrük, ekonomi alanlarında kurumsal yapısının güçlendirilmesi için teknik yardım, iş birliği ve tecrübe paylaşımına yönelik güçlü bir zemin oluşturmuş olacağız. Türkiye'nin kamu özel ortaklığı ve yap-işlet-devret projeleri bağlamındaki tecrübelerini de kardeşlerimizle paylaşmak istiyoruz. Gümrük rejimi uygulamaları ve taşımacılık alanındaki faaliyetler içinde kapsamlı istişarelere devam edeceğiz. Bu konuda da bir ortak gümrük komitesi kurulması önerisini kendilerine yaptık.
Türkiye-Suriye arasındaki halen faal olan yedi gümrük kapımızda, artan yolcu ve ticaret trafiğini karşılayabilmek için modernizasyon ve genişletme çalışmalarımız, tüm hızıyla devam etmektedir. Ayrıca transit taşımacılığın da yeniden sağlanması için gerekli yasal düzenlemeler tamamlanmış durumdadır.
Geçen hafta içinde Türkiye-Suriye ekonomik iş birliği ve kardeşliğinin nişanesi olarak Türkiye-Azerbaycan-Suriye-Katar arasında, Türkiye-Suriye doğal gaz boru hattının açılışı gerçekleştirildi. Sayın Enerji Bakanımızın da duyurduğu üzere, ilk aşamada günde 6 milyon metreküp, yılda da 2 milyar metreküpe kadar Suriye'ye doğal gaz ihracı başlamış oluyor. Böylece bu doğal gazda bin 200 megawattlık elektrik santrali faal hale gelecek ve 5 milyona yakın Suriyeli hanenin elektriğinde günde de 10 saate yakın bir elektrik verme ile iyileşme sağlanmış olacak.
“Suriye ve Türkiye'de karşılıklı görüşmeler, giderek hızlanmaktadırlar”
İş dünyası çerçevesinde, Türkiye Odalar Borsalar Birliği DEİK bünyelerinde iş insanları da bugün ve yarın bir araya gelecekler. Türkiye Suriye İş Konseyi, yeniden kuruluyor, yarın Konsey’in kuruluş sözleşmesi DEİK'te, Türk ve Suriyeli iş kuruluşları arasında gerçekleştirilecek. Türk bankalarımız da kısa vadede Suriye'de faaliyete geçmek için hazırlık yapıyorlar. Burada Suriye'nin yeniden inşa sürecinde, Türk girişimcilerin, müteahhitlerimizin öncülüğünde, Suriye'nin yeniden imarı ve altyapı ile üst yapılarda, sosyal konutlarda Türk girişimciler, aktif bir rol almak için isteklidirler. Bu konuda, hem Suriye'de hem Türkiye'de karşılıklı görüşmeler, iş dünyası kuruluşları ve müteşebbisler arasında giderek hızlanmaktadırlar.
Yeni Suriye, güçlü bir şekilde istikrar içinde birliğini geliştirerek, güçlendirerek yoluna devam edecektir. Biz de Türkiye olarak, Türkiye-Suriye ilişkilerini her alanda geliştirmekten ve orada karşılıklı iş birliği yapmaktan büyük bir memnuniyet duyacağız.”
Şaar: “Türkiye aslında bizim sadece komşu ülkemiz değil; bizim için ikinci bir vatandı”
Suriye Ekonomi ve Sanayi Bakanı Nidal Şaar da konuşmasında, “Bugün gerçekten çok önemli bir yerdeyim. Ankara ile Şam arasındaki ilişkiler her zaman çok eskiye dayanmaktadır. Coğrafi konumlarımız nedeniyle zaten birbirimizden ayrılamayız. Aynı zamanda iki ülkenin de geleceği birdir” dedi. Şaar, şunları söyledi:
“Bildiğiniz gibi Suriye halkı, çok zor yıllardan sonra bir devrim gerçekleştirdi. Bu süre içerisinde kimin bize dost olduğunu kimin olmadığını burada gerçek değerleriyle birlikte öğrenmiş olduk geçmiş yıllarda. Türkiye aslında bizim sadece komşu ülkemiz değil; bizim için ikinci bir vatandı. Milyonlarca Suriyeli, Türkiye’ye geldi ve Türkiye’yi bir vatan olarak gördü. Türkiye, onları kucakladı. Dolayısıyla Türkiye’nin bu tutumu, hiçbir zaman unutulamaz. Ancak bu tutum üzerine yeni bir gelecek tekrar inşa edebiliyoruz.
“Türkiye’nin bizimle entegrasyon içerisinde olmasını istiyoruz”
Türkiye ve Suriye arasındaki ekonomik ilişkiler, sadece belirli bir dönemde var olan ilişkiler değil; çok eskilere dayanmaktadır... Halep’ten Gaziantep’e, Antakya’dan Şam’a, her zaman ekonomik, kültürel, sosyal yönden bir köprü oluşturulmuştur. Bugün daha bilinçli bir şekilde daha açık bir vizyonla bir aradayız çünkü biz ekonomik istikrara büyük önem vermekteyiz.
Biz, Türkiye’nin Suriye’ye gelmesini istemiyoruz ancak Türkiye’nin bizimle entegrasyon içerisinde aynı yolda ortak üretim yaparak, pazarlarımızı da entegrasyon içerisinde büyüterek, karşılıklı yatırımlar yaparak, ilerlemek istiyoruz. Bu ekonomi, herkesi kucaklasın.”
