Salatada, çorbada ve daha birçok yerde karşımıza çıkan domatesin, zengin antioksidan içeriği ile kalp sağlığına, kemiklerin güçlenmesine, görmeye, sindirime, cilde, kanseri ve felci önlemeye, bilişsel işleve, astıma ve sinir, kas ve hücre sağlığına faydalı olduğu bilinmektedir. Domates yaygın bulunan ama bir o kadar da etkili 3 antioksidan açısından zengindir: C vitamini, A vitamini ve beta karoten. Ayrıca iyi miktarda potasyum, mangan ve E vitamini de içerir. Güney Amerika’da 1500’lü yıllarda keşfedilen domates, önce İspanya sonra da Avrupa ülkelerine yayılarak tüm dünyada popüler bir besin haline geldi. Düşük kalorili ve yüksek lifli olması dolayısıyla kilo kontrolünün istendiği diyetler için iyi bir seçenektir. Lifli besinleri sıklıkla tüketmek sizi bir ömür boyu; kanser, yüksek kolesterol, obezite gibi hastalıkların tümünden korur. Ulusal Kanser Enstitüsünün yayınladığı yazıda, domatesin prostat, yumurtalık, mide ve pankreas kanseri riskini azalttığını kabul edilmiş. Ayrıca, domatesin içerdiği kolarojenik asit ve kumarik asit sigaranın getirdiği kanserojen maddelerle savaşmada etkilidir.
1 adet orta boy domatesin yaklaşık besin değerleri aşağıdaki gibidir:
· Karbonhidrat (g)2.86
· Protein (g)1.05
· Yağ (g)0.23
· Lif (g)1.05
· Kolesterol (mg)0
· Sodyum (mg)6.6
· Potasyum (mg)266.2
· Kalsiyum (mg)15.4
· Vitamin A (iu)92.4
· Vitamin C (mg)27
· Demir 0.55
Domatesin içerisinde bulunan ve insan vücudunun üretemediği Likopen isimli pigment, domateste %85 dolayında bulunur.Kırmızı rengi sağlayan bu pigmenttir. Domates doğadaki en zengin likopeni içinde barındıran bir besindir.Özellikle DNA’yı yeniden yapılandırır ve prostat kanseri başta olmak üzere bir çok kanser türüne ve kalp damar hastalıklarına karşı korur ..Sanılanın aksine, domates püresi, domates salçası, ketçap veya pişmiş domates sosu tükettiğimizde, çiğ domatese göre daha fazla likopen alırız. Bunun sebebi; domatesin hem işlenmiş olması; hem de bir miktar yağ barındırmasıdır.Mevsimindeyken domatesi, mevsimi dışında ise domates püresi,domates salçası, pişmiş domates konservesi tüketmeye özen göstermeliyiz. Likopen, kan dolaşımını iyileştirir, kolesterol seviyesini azaltır ve kan yağı profilini geliştirir ve kemiklerde oksidatif stres oluşumunu önler. Detroit Wayne Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmaya göre; prostat ameliyatına girecek hastaların bir kısmına günde 25 mg likopen verilmiş ve hastaların tümörlerinin %15 civarında küçüldüğü ve kanserin çevredeki doku ve organlara yayılmadığı gözlenmiştir. Bir araştırmaya göre haftada 4 domates yemek , prostat kanseri riskini %40 azaltıyor. Likopen seviyesi düşük erkeklere kıyasla, likopen seviyesi yüksek erkeklerdeki prostat kanseri gelişme olasılığı %21 daha düşük olduğu belirlendi. Yine farklı bir çalışmada ise,haftada 10 veya daha fazla porsiyon domates yiyen erkeklerin prostat kanserine yakalanma ihtimalleri %45 daha az bulunmuştur.O zaman her gün 1-2 adet organik domates tüketiyoruz.
Hepinize Sağlıklı Günler Diliyorum
Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Asena Güneş
dyt.asenagunes@gmail.com