Gamze Akkuş İlgezdi: Annesiyle Cezaevinde kalan çocuklar mahkum değildir!

Basın yayın kuruluşlarında Adalet Bakanlığı’nın Cezaevlerinde Annesiyle birlikte kalan çocuklara yönelik “ev tipi hapishaneler” modeli üzerinde çalışmalara başlandığı bilgisi yer almıştır.Cezaevinde annesiyle yaşamak zorunda bırakılan çocuklar siyaset üstü bir konudur. Bu gerçekten hareketle, çocuklarımızın sorunlarının ve ihtiyaçlarının belirlenmesi herkesin ortak sorumluluğudur. 

Adalet Bakanlığının yıllardır büyük mağduriyetler yaratan bu denli ağır insan hakları ihlali karşısında geç de olsa harekete geçmesi olumludur. Ancak yeterli değildir.

Annesiyle ceza evinde kalmak zorunda bırakılan çocuklar için yine ceza sistemi içerisinde bir çözüm üretilmeye çalışılması gerçekçi değildir. Her şeyden önce cezaevleri 0-6 yaş grubu çocuklar için uygun yerler değildir.

Ceza infaz sistemi içerisinde yer alan hapishaneler, bireylerin toplumsal ilişki kurmasını engellemeye yönelik dizayn edilmiş total kurumlardır. Bu kurumların patolojik karakteri ise bireyin özgürlüğüne karşı getirilen katı ve keskin sınırlardır.

Dolayısıyla ceza verme mantığı içerisinde kuralları yetişkinlere göre oluşturulan hapishanelerde, çocukların sosyal ve psikolojik gelişimine yönelik temel hak ve imkanlar göz ardı edilmektedir.

Cezaevlerinin katı cezalandırıcı koşulları çocukların sağlıklı gelişimini son derece olumsuz etkilemektedir. Zira dünyanın neresinde olursa annesiyle mahkûm olan çocuklar cezaevi sürecine ve sonrasına ortaklık etmektedir.

Nasıl ki çocuklar annelerinden ayrı düşünülemezse, annelerinden de çocuklarından ayrı düşünülemeyeceği bir gerçektir.0-6 yaş grubu çocukların cezaevlerinde karşılaştığı dezavantajlı ortamının ortadan kaldırılması için bu çocukların cezaevi ortamında karşılaştığı mahrumiyetler acilen belirlenmelidir.

Bunun için çocukların karşılaştıkları sorunların sadece ceza infaz sistemi içerisinde çözülmesi doğru değildir.

Gerçekçi ve sorunları çözen bir yaklaşımın ortaya konulması için cezaevinde anneleriyle kalan çocuklar sadece Adalet Bakanlığının değil pek çok çalışma alanının ortak konusu olmalıdır.

Bununla birlikte, süreç içerisinde çocukların daha fazla mağdur edilmemesi için öncelikle ve acilen atılması gereken daha hayati adımlar vardır:                                                                                                                                                                                                                                                                                               

1. Çocukların cezaevlerinde mahkum değil, çocuk oldukları gerçeği kabul edilmelidir.

2. Kadınların çocuklarıyla sağlıklı bir ilişki kurarak annelik hakkınıkullanabileceği, bebeğin fizyolojik ve zihinsel gelişimini sağlıklışekilde tamamlayacağı bir ortam oluşturmalıdır.

3. Cezaevleri içerisinde her çocuğun kendi akranlarıyla vakit geçirebileceği çocuk dostu alanlar yaratılmalıdır.

4. 3-6 yaş grubu çocukların kreşe gitme imkanı sağlanmalı, bukreşler hapishane dışında olmalıdır.

5. Kreşe gitme olanağı olmayan 0-3 yaş grubu çocuklar için de cezaevinin içinde cezaevinin kaotik otamından izole edilmiş sosyal yaşam ve bakım alanları inşa edilmelidir.

6. Cezaevi içerisindeki oyuncak sınırlaması kaldırılmalıdır.

7. Çocuklara babalarıyla birlikte açık görüş gerçekleştirme imkanı sağlanmalı, annenin de yer alacağıbu açıkgörüşler,gün boyu olacak şekilde hapishane dışında olmalıdır.

8. Çocukların barındıkları cezaevlerinde 24 saat esasına uygun olarak pediatri klinkleri kurulmalıdır.

9. Çocuk gelişimine uygun beslenme programı uygulanmalıdır.

10. Her cezaevinde mutlaka cezaevi psikoloğu, sosyal hizmet uzmanı ve öğretmen istihdam edilmelidir. Cezaevlerinde görev alacak bu kişiler çocuk gelişimine yönelik mutlaka pedajojik formasyondan geçirilmelidir.