CHP'DEN 6 MİLYON EMEKLİ İÇİN 'İNTİBAK ÖNERGESİ'

CHP’li Tığlı, “1978 yılından 2000 yılına kadar emekli aylıkları, SSK, BAĞ-KUR ve memurlar için memur maaş katsayısı ile belirlenirken, 2000 yılından sonra “aynı hizmet yılı ve prim gününe sahip olsalar bile” emekli olduklarında farklı emekli aylığı aldıkları bilinmektedir. 2000 yılından önce 9.000 gün prim ödeyenlere aylık maaş bağlanma oranı yüzde 75’tir. 2000 yılından 1 Ekim 2008 tarihine kadar geçen sürede bu oran yüzde 65’e, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra da yüzde 50’ye düşürülmüştür. Bu düzenlemelerle Gösterge ve Katsayı Sistemine son verilmiş,  Gelişme Hızı ve TÜFE rakamlarını esas alan anlamsız bir Güncelleme Sistemine geçilmiştir.

Dolayısıyla 2000 öncesi emekli olanlarla, 2000 sonrası emekli olan SSK’lı ve BAĞ-KUR’lular arasında makas iyice açılmış ve hükümet 2000 yılından önce emekli olanlar için yasal bir düzenleme yapma gereği duymuştur. 1 Ekim 2008 tarihinden sonra yapılan düzenlemelerde ise aynı gün prim ödemiş olsalar bile farklı yıllarda emekli oldukları için farklı tutarlarda emekli aylığı bağlanmıştır. Görüldüğü gibi orta da eşit olmayan, plansız ve programsız düzenlemeler vardır.” dedi.

ADİL VE EŞİT OLMAYAN BU DURUM DÜZELTİLMELİDİR

Emekli maaşları arasında yaşanan bu çarpıklığın giderilmesi, çalıştıkça düşen emekli maaşları sorununun giderilmesi ve kapsamlı bir düzenleme yapılması gerektiği, Türkiye Emekliler Derneği ve Sosyal Güvenlik Uzmanları tarafından da defalarca dile getirildiğini söyleyen Tığlı, “Sosyal Güvenlik Hakkı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 60’ncı maddesi ile güvence altına alınmıştır. Dolayısıyla, 2000 yılından sonra emekli olan yaklaşık 6 milyon emeklinin yaşadığı mağduriyetin giderilmesi için yeni bir intibak düzenlemesi şart olmuştur. Çalışma hayatı boyunca yeterli birikim yapamayan vatandaşlarımız, emekli olduklarında aldıkları maaşlar ile geçinme şansı yoktur.” dedi. 

CHP’li Necati Tığlı, “Yapılacak bir düzenleme ile Dini Bayramlarda emekliye verilen ikramiyelerin yarısından bile az olan bir bedelin, emeklilerimize verilmesi bütçeye yük getirmeyecektir. Aksine piyasaya ve ekonomiye can verecektir. Atalarına, büyüklerine saygı göstermekten, sahip çıkmaktan bahseden “iktidar”bunu görmezden gelmemeli ve “Temeyül” anlayışlarını bir kenara bırakarak bir an önce yeni bir intibak düzenlemesi yapılması için Meclis Araştırma Komisyonu kurulsun diye verdiğim bu önergeyi görüşmeye almalıdır.” dedi.

Giresun Milletvekili Necati Tığlı’nın TBMM Başkanlığına verdiği Meclis Araştırma Komisyonu Önergesi şu şekildedir:

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Sosyal güvenlik sistemleri üzerine yapılacak değişiklikler uzun vadeli, her vatandaşına eşit, sosyal adalet, eşitlik ilkesine aykırı olmayacak biçimde planlanarak hayata geçirilmelidir. Emeklilik sistemimize değişiklik getiren 1978, 1982, 1987, 1999 ve 2008 yıllarında yapılan düzenlemeler, emekli aylığı hesaplama sistemini her seferinde daha karmaşık hale getirmiştir.

1978 yılından 2000 yılına kadar SSK, BAĞ-KUR ve memurlar için memur maaş katsayısı ile belirlenen emekli aylığı sistemi uygulanırken, 2000 sonrasında SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin aynı hizmet yılı ve prim gününe sahip emekli oldukları yılların farklılığı ne kadar çoksa o kadar farklı emekli aylığı ortaya çıkmıştır. 2000’den önce 9 bin gün prim ödeyenin yüzde 75 olan aylık bağlama oranı, 2000’den 1 Ekim 2008’e kadar yüzde 65’e, 1 Ekim 2008’den sonra da yüzde 50’ye düşürülmüştür.

Resmi Gazetede 08.09.1999 günü yayınlanan 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nda SSK ve BAĞ-KUR emeklilerinin aylığının hesaplanmasında da kullanılan“Gösterge ve Katsayı Sistemi”ne son verilmiştir. Düzenleme ardından, SSK ve BAĞ-KUR’lular için gelişme hızı ve TÜFE rakamlarını esas alan“Güncelleme Sistemi”ne geçilmiştir. Düzenleme, 2000 öncesi emekli olanlarla, 2000 sonrası emekli olan SSK’lı ve BAĞ-KUR’lular arasında da büyük maaş farklarına sebep olmuştur. Bu sebeple 2000 yılı öncesi emekli olanlar için hükümet yasal bir düzenleme yapmıştır. Fakat çözümün bu olmadığı; emekli maaşları arasındaki uçurumun giderilmesi, çalıştıkça düşen emekli maaşları sorununun giderilmesine yönelik kapsamlı bir düzenleme yapılması gerektiği Türkiye Emekliler Derneği ve Sosyal Güvenlik Uzmanları tarafından defalarca dile getirilmiştir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre malullük, yaşlılık ve ölüm aylıklarının hesaplanmasında kullanılan ‘Güncelleme Katsayısı’ndaki en önemli parametre Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) gelişme hızıdır. SSK ve BAĞ-KUR emeklileri sadece enflasyon farkı almaya başlamış fakat milli gelirdeki artış, büyüme oranları, refah artışı emekli maaşlarına yansıtılmamıştır. Emeklilere gelişme hızından verilen payın oranı düşürülmüştür. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2016 yılı sonunda Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYH) hesaplama yönteminde yaptığı değişiklik de 2000 yılından sonra emekli olan yaklaşık 6 milyon emeklinin belirgin hale gelen mağduriyetin giderilmesi için yeni bir intibak düzenlemesi ihtiyacını arttırmıştır. 

1 Ekim 2008’den itibaren ise, ortalama kazanç tutarı; üstünden prim ödenen kazançlar gelişme hızının yüzde 30’u oranında artırılarak hesaplanmaya başlanmıştır. Bu durum aynı kazanç tutarı üstünden, aynı gün sayısında prim ödeyen, ancak farklı yıllarda emekli olanların farklı tutarlarda emekli aylığı alması gibi, adil ve eşit olmayan sonuçlar doğurmuştur. 

Sosyal güvenlik hakkı, Anayasamız gibi uluslararası sözleşmelerin de kabul ettiği en temel insan haklarından bir tanesidir. Çalışma yaşamları boyunca ülkemizin gelişimine büyük katkısı olan emeklilerimizin, emeklilik haklarını en iyi şekilde kullanabilmeleri, devletin önde gelen görevleri arasındadır. Çalışma hayatı boyunca, yeterli birikim yapamayan vatandaşlarımız, bu sistemle emekli olduklarında alacakları emekli maaşı ile geçinme şansı bulamayacaklardır.

Yapılan hukuki girişimlerin son olarak Anayasa Mahkemesi sürecinde, yüce mahkemenin  'Kanun Yoluyla Çözülmeli' görüşüyle konu Türkiye Büyük Millet Meclisince yapılacak bir yasal düzenlemeye bırakılmıştır. Bu düzenlemenin kamu maliyesine iddia edildiği gibi bir maddi yük getirmeyeceği emeklilerimize dini bayramlarda verilen ikramiyenin yarısı kadar ayrılacak bir bütçeyle karşılanabilecektir. Atalarına, büyüklerine saygı göstermekten, sahip çıkmaktan bahseden iktidar bunu görmezden gelmemelidir.

Düşük emekli aylığı adaletsizliğini giderilmesi, emekli maaşlarının günün ekonomik koşullarına uygun hale getirilmesi, 2000 sonrası başta  olmak üzere emekli vatandaşlarımızın eşitleriyle arasında oluşan maaş farklılıklarının giderilmesi yeni bir intibak düzenlemesi, gerekli yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi için Anayasa’nın 98 İçtüzüğün 104 ve 105’nci maddeleri gereğince Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını arz ve talep ederiz.