Koronavirüste umut veren araştırma: Bağışıklık ne kadar sürüyor?

The New York Times’ın haberinde ABD’de yapılan iki farklı çalışmanın sonuçları değerlendirildi. Araştırmacılar, Covid-19 karşı bağışıklığın bir ömür boyu sürebileceğini ortaya koydu. Her iki çalışma da yaklaşık bir yıl önce corona virüse maruz kalan insanlara baktı. Nature dergisinde pazartesi günü yayınlanan çalışmalardan birine göre, virüsü hafızasında tutan B hücreleri kemik iliğine gidiyor ve gerektiğinde antikor sayısını artırıyor.

ENFEKSİYONLA SAVAŞTIKTAN SONRA B HÜCRELERİ KEMİK İLİĞİNDE GÜÇLENMEYE DEVAM EDİYOR
BioRxiv'de çevrimiçi olarak yayınlanan diğer çalışma ise diğer çalışmaya bezer bir şekilde bellek B hücrelerinin ilk enfeksiyondan sonra en az 12 ay boyunca olgunlaşmaya ve güçlenmeye devam ettiğini buldu.

BELLEK B HÜCRESİ NEDİR?
Bellek B hücreleri, özel bir B hücresi türüne deniliyor. Bu hücreler, corona virüse karşı ilk bağışıklık yanıtında oluşuyor ve uzun süre canlı kalıyor. Aynı zamanda bellek B hücreleri Covid-19’la tekrar karşılaşmaları hâlinde hızlı yanıt veriyorlar. 

Çalışmalara dahil olmayan Pennsylvania Üniversitesi'nden immünolog Scott Hensley, "Her iki çalışma da yeni tip corona virüs için enfeksiyon ve aşılamanın ortaya çıkardığı bağışıklığın uzun ömürlü göründüğünü öne süren artan literatürle tutarlıdır. Çalışmalar, yaygın soğuk algınlığına neden olan corona virüslerde olduğu gibi, virüse karşı bağışıklığın geçici olduğu korkusunu yatıştırabilir” dedi.

Ancak, Dr. Hensley,  bu virüslerin birkaç yılda bir önemli ölçüde değiştiğini ifade ederek, "Yaşam boyunca tekrar tekrar yaygın corona virüslerle enfekte olmamızın nedeni, bağışıklıktan çok bu virüslerin çeşitliliği ile ilgili olabilir" dedi.

VİRÜSLE ENFEKTE OLUP ARDINDAN AŞILANAN İNSANLARIN GÜÇLENDİRİCİ DOZA İHTİYACI YOK 
Diğer taraftan, uzmanlar Covid-19 enfeksiyonuna yanıt olarak üretilen ve aşılama ile güçlendirilen bellek B hücrelerinin çok güçlü olduğunu ve corona virüsün yeni varyantlarını engelleyerek güçlendiricilere olan ihtiyacı ortadan kaldırabileceğini söyledi. 

Bellek B hücrelerinden hafıza olgunlaşması üzerine çalışmayı yöneten Rockefeller Üniversitesi’nden Dr. Michel Nussenzweig, "Enfekte olan ve aşılanan insanlar gerçekten müthiş bir tepkiye, müthiş bir antikor setine sahipler, çünkü antikorlarını geliştirmeye devam ediyorlar. Uzun süre dayanacaklarını umuyorum. Sonuç, tek başına aşılardan elde edilen koruma için geçerli olmayabilir, çünkü bağışıklık hafızasının aşılamadan sonra doğal enfeksiyona kıyasla farklı şekilde organize edilmesi muhtemeldir” dedi.

Dr. Nussenzweig’e göre bu durum Covid-19'a yakalnmadığı halde aşılanan kişilerin sonunda bir takviye aşısına ihtiyaç duyabileceği anlamına geliyor. 

Diğer taraftan, B hücreleri bir virüsle karşılaştığında hızla çoğalıyor ve büyük miktarlarda antikor üretiyor. Akut enfeksiyon çözüldüğünde ise az sayıda hücre kemik iliğinde yerleşiyor ve düzenli olarak vücuda antikor pompalamaya devam ediyor. 

HER PATOJENE KARŞI ANTİKOR ÜRETİLİRSE KAN, KALIN BİR ÇAMURA DÖNÜŞÜR
Yeni tip corona virüs özgü bellek B hücrelerine bakmak için, Washington Üniversitesi'nden Ali Ellebedy liderliğindeki araştırmacılar, corona virüs enfeksiyonundan yaklaşık bir ay sonra başlayarak, üç aylık aralıklarla 77 kişinin kanı analiz etti. 77 kişiden sadece altısının  Covid-19 nedeniyle hastaneye kaldırıldığını; geri kalanının ise hafif semptomları olduğu ifade edildi.

Bu bireylerdeki antikor seviyeleri enfeksiyondan dört ay sonra hızla düştü. Daha sonra aylarda ise  yavaşça düşmeye devam etti. Bazı bilim insanları, bu düşüşü bağışıklığın azalmasının bir işareti olarak yorumladı, ancak diğer uzmanlar,bunun tam olarak beklenen şey olduğunu söyledi. Çünkü eğer kan,  vücudun karşılaştığı her patojene karşı yüksek miktarda antikor üretirse, hızla kalın bir çamura dönüşürdü.

Dr. Ellebedy, akut enfeksiyonun ardından kandaki antikor seviyeleri keskin bir şekilde düşerken, bellek B hücrelerinin kemik iliğine gittiğinde ve gerektiğinde harekete geçmek için hazırda beklediğini söyledi. 

Araştırmacılar, enfekte olduktan yaklaşık yedi ay sonra 19 kişiden kemik iliği örnekleri aldı. On beşinde saptanabilir bellek B hücreleri vardı, ancak dördünde yoktu, bu da bazı insanların çok az hücre taşıyabileceğini veya hiç taşıyamayacağını düşündürdü.

EN AZ BİR YIL BOYUNCA SABİT OLDUĞU GÖRÜLDÜ
Dr. Ellebedy, "Bu bana, enfekte olsanız bile, süper bağışıklık tepkiniz olduğu anlamına gelmediğini söylüyor. Bulgular, Covid-19'dan kurtulan kişilerin aşılanması gerektiği fikrini pekiştiriyor” dedi.

Dr. Ellebedy’nin çalışmasındaki katılımcılardan beşi, başlangıçta enfekte olduklarından yedi veya sekiz ay sonra ve yine dört ay sonra kemik iliği örnekleri bağışladı. O ve meslektaşları, bellek B hücrelerinin sayısının bir yıl boyunca  sabit kaldığını keşfetti.

BELLEK B HÜCRELERİ ORTALAMA YAŞAM SÜRESİNİN ÇOK ÜZERİNDE ANTİKOR ÜRETMEYE DEVAM EDEBİLİR
Çalışmada yer almayan Toronto Üniversitesi'nden bir immünolog olan Jennifer Gommerman, sonuçların özellikle kayda değer olduğunu,  çünkü kemik iliği örnekleri almanın zor olduğunu söyledi.

Öte yandan, 2007'deki dönüm noktası niteliğindeki bir çalışma ise teoride antikorların onlarca yıl, hatta belki de ortalama yaşam süresinin çok ötesinde, bellek B hücrelerinin uzun vadeli varlığını ima ederek hayatta kalabileceğini gösterdi. 

Diğer çalışmada, Dr. Nussenzweig’in ekibi, bellek B hücrelerinin zaman içinde nasıl olgunlaştığını inceledi. Araştırmacılar, yaklaşık bir yıl önce Covid-19'dan iyileşen 63 kişinin kanını analiz etti.  Katılımcıların büyük çoğunluğunun hafif semptomları vardı ve 26'sı da en az bir doz Moderna veya Pfizer-BioNTech aşısı almıştı. Ekip, virüsle yeniden enfeksiyonu önlemek için gerekli olan nötralize edici antikorların altı ila 12 ay arasında değişmeden kaldığını, ancak ilişkili ancak daha az önemli olan antikorların yavaş yavaş ortadan kaybolduğunu buldu.

BEELK B HÜCRELERİ  DAHA ÖNCE COVİD-19'A YAKALANAN  KİŞİLERDE VARYANTLARA KARŞI ÖNEMLİ DÜZEYDE KORUMA GELİŞTİRDİ 
Bellek B hücreleri gelişmeye devam ettikçe, ürettikleri antikorlar daha geniş bir varyant grubunu nötralize etme yeteneği geliştirdi. Enfeksiyondan bir yıl sonra, aşılanmamış katılımcılarda nötralize edici aktivite, virüsün tüm formlarına karşı daha düşüktü ve en büyük kayıp, ilk olarak Güney Afrika'da tanımlanan varyanta karşı görüldü.

Aşılama, diğer çalışmalardan elde edilen sonuçları doğrulayarak, antikor seviyelerini önemli ölçüde yükseltti; dozlar ayrıca vücudun virüsü etkisizleştirme yeteneğini yaklaşık 50 kat artırdı.

Dr. Nussenzweig’in çalışmasının sonuçları, Covid-19'dan iyileşen ve daha sonra aşılanan kişilerin, aşı takviyesi almasa bile, ortaya çıkan varyantlara karşı son derece yüksek koruma seviyelerine sahip olmaya devam edeceğini gösteriyor.