İşsizlik Fonu'ndaki varlık azalışı Meclis gündeminde

İşsizlik Sigortası Fonu’ndaki toplam varlıkların reel olarak azalışı 2017 yılında başladı. CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, işverenin İşsizlik Fonu’ndan kullandığı teşvik ve desteklerin nisan ayında işçi ve işveren primi olarak yatırdığı tutarı geçmesiyle gündeme gelen İşsizlik Fonu'ndaki azalışı Meclis gündemine taşıdı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk'un yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Bakan, "Desteklere rağmen ülkedeki işsizlik azalmıyorsa o zaman bir sıkıntı var demektir. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverene doğrudan ve dolaylı olarak verilen; 1 milyar 345 milyon liranın yanında aktif iş gücü ve eğitim programları için de harcanan 746 milyon ve 256 milyon liradan yararlanan firmaların hangileri?" diye sordu.

Fon varlıkları 2019’un ilk 4 aylık döneminde reel anlamda yüzde 3,02 oranında azaldı. Mart ayında 130 milyar 597 milyon lira olan İşsizlik Fonu varlıkları, nisan ayında 130 milyar 208 milyon liraya geriledi. Fon varlıkları bir ayda 467 milyon lira azalmış oldu. Nisan ayında fonun gelirleri azalırken, giderleri yüzde 67 oranında arttı. Fonun toplam gelirleri martta 3 milyar 339 milyon lira iken, nisanda 3 milyar 91 milyon liraya geriledi. Fakat mart ayında toplam giderleri 2 milyar 79 milyon lira olan fonun giderleri, nisanda 3 milyar 480 milyon liraya yükseldi.

Öte yandan işverenin nisan ayında İşsizlik Fonu’ndan kullandığı teşvik ve destekler de işçi ve işveren primi olarak yatırdığı tutarı geçti.

“İşsizlik fonu, işçiye destek ve teşvik için kullanılmalı"

İşsizlik Fonu’ndaki azalışın 2017’den beri devam ettiğini ancak özellikle geçen nisan ayında durumun ciddiyetinin ortaya çıktığını belirten Bakan, “Nisan ayında işverenlerce fona işçi ve işveren primi olarak 1 milyar 306 milyon lira para yatırılırken; aynı ay fondan işverene sadece teşvik ve destek ödemeleri için 1 milyar 345 milyon lira aktarıldığını görüyoruz. Fondan aktif iş gücü programları ve işbaşı eğitim programları için de sırasıyla 746 ve 256 milyon lira harcanıyor. Aktif iş gücü ve işbaşı eğitim programları ile işverene iş gücü sağlanmasından dolayı aslında bu ödemeler de işverene yapılmış oluyor. Bunun yanı sıra fondan yapılan işsizlik maaşı ödemelerinin de mart ayında 678 milyon lira iken nisan ayında 1 milyar 57 milyon liraya tırmandığını görüyoruz. Bütün bu desteklere rağmen ülkedeki işsizlik azalmıyorsa o zaman bir sıkıntı var demektir. İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverene doğrudan ve dolaylı olarak verilen; 1 milyar 345 milyon liranın yanında aktif iş gücü ve eğitim programları için de harcanan 746 milyon ve 256 milyon liradan yararlanan firmaların hangileri olduğunu, bu firmaların yapılan bu destekler karşılığında sağladıkları istihdamın oranlarını ve bu oranların ülke ekonomisine sağladığı doğrudan ve dolaylı katkısının ne olduğunun cevabını istiyoruz” diye konuştu.

Konuyu TBMM gündemine taşıyan Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Murat Bakan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk tarafından yanıtlanması istemiyle yazılı soru önergesi verdi.

CHP’li Bakan, Zehra Zümrüt Selçuk'a sordu:

İşsizlik Sigortası Fonu, yıllar içinde yapılan düzenli ödemelerle Türkiye’nin en büyük fonu haline gelerek; 2016 yılında 100 milyar lira sınırını aşmıştır. Ancak varlıklarındaki artış son yıllarda azalmaktadır. Özellikle 2017 yılından sonra artan İşsizlik Fonu varlıklarındaki düşüşü nasıl açıklıyorsunuz?

İşsizlik Sigortası Fonu’na nisan ayında işverenlerce işçi ve işveren primi olarak 1 milyar 306 milyon lira para yatırılırken; aynı ay fondan işverene sadece teşvik ve destek ödemeleri için 1 milyar 345 milyon lira aktarılmıştır. İşverene yatırdığından daha fazla destek ve prim verilmesindeki nedenler nelerdir?

İşsizlik Fonu’ndan aktif işgücü programları ve işbaşı eğitim programları için de sırasıyla 746 ve 256 milyon lira harcanmıştır. Aktif işgücü ve işbaşı eğitim programları ile işverene bedava işgücü sağlanması nedeniyle aslında bu ödemeler de işverene yapılmaktadır. İşverene aktarılan 1 milyar 345 milyon liranın yanında aktif iş gücü ve eğitim programları için de harcanan 746 milyon ve 256 milyon lira ile; işverene doğrudan ve dolayı olarak İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ne kadar büyüklükte bir destek sağlanmıştır?

İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yapılan işsizlik maaşı ödemeleri mart ayında 678 milyon lira iken, nisan ayında 1 milyar 57 milyon liraya çıkmıştır. İşverene doğrudan ve dolayı olarak İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yapılan desteklere rağmen işsizlik maaşı ödemelerindeki artışın sebebi nedir? İşverene yapılan desteklemelere rağmen işsizlik maaşı ödemelerindeki artışı nasıl açıklıyorsunuz? Desteklerin amacına ulaştığını hangi somut verilerle ortaya koyuyorsunuz?

Bu yapılan desteklere rağmen ülkemizdeki işsizlik oranında düşüş sağlanmış mıdır?

İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işverene doğrudan ve dolaylı olarak verilen; 1 milyar 345 milyon liranın yanında aktif iş gücü ve eğitim programları için de harcanan 746 milyon ve 256 milyon liradan yararlanan firmalar hangileridir? Bu firmaların yapılan bu destekler karşılığında sağladıkları istihdamın oranları nedir? Ve/veya bu oranların ülke ekonomisine sağladığı doğrudan ve dolaylı katkısı ne olmuştur?

***

Rakamlarla İşsizlik Fonu'ndaki azalışın resmi

İşsizlik Sigortası Fonu varlıklarının son 4 yıldaki değişimi şu şekilde oldu:

2015 yılında fon varlıkları reel olarak yüzde 7,84 oranında artarken, 2016’da yüzde 0,85’de kalarak enflasyonu yenmeyi başardı.

2017’de ise; fon varlıkları yüzde 13,09 artarken, enflasyon yüzde 15,47 olduğu için yüzde 2,28 oranında gerileme oldu.

2018 yılında ise, fon varlıklarındaki artış yüzde 9,36’da kalırken, enflasyonun yüzde 33,64 oranında arttır. Başka bir deyişle, İşsizlik Fonu 2018 yılında reel anlamda yüzde 18,17 oranında azaldı.

2019’un ilk 4 aylık döneminde ise; fon varlıkları yüzde 2,01, enflasyonun yüzde 5,18 oranında artmasıyla reel anlamda yüzde 3,02 oranında azaldı. Nisan ayı itibariyle de ilk defa fon varlıkları nominal olarak da geriledi. Mart ayında 130 milyar 597 milyon liradan nisan ayında 130 milyar 208 milyon liraya gerileyen fon varlıkları bir ayda 467 milyon lira azaldı.